Đức Phật vì muốn tạo cơ hội cho hàng cư sĩ tại gia học tập đời sống xuất gia, qua đó nuôi dưỡng thiện căn hướng đến giải thoát, gieo trồng nhân duyên xuất thế, nên đã đặc biệt chế định một phương tiện tu tập – đó chính là Bát Quan Trai Giới. Đây là giới pháp giúp người tại gia thực hành đời sống thanh tịnh của bậc xuất gia trong một thời gian ngắn.
Bát Quan Trai Giới là gì?
Bát Quan Trai Giới là giới luật do Đức Phật chế định dành cho hàng cư sĩ tại gia, nhằm giúp nam nữ Phật tử gieo trồng thiện căn giải thoát khỏi luân hồi sinh tử.
Người thọ giới phải rời xa gia đình trong một ngày một đêm, đến sống tại chùa hoặc đạo tràng, để thực hành đời sống thanh tịnh như người xuất gia.
- “Bát” nghĩa là tám giới được thọ trì.
- “Quan” nghĩa là đóng lại, ngăn chặn tám điều ác, giúp ba nghiệp không tạo ra lỗi lầm, tức là đóng cánh cửa sinh tử luân hồi, ngăn chặn các ác nghiệp như sát sinh, trộm cắp, tà dâm…
- “Trai” nghĩa là thanh tịnh, đoạn trừ các điều ác và thực hành các thiện pháp.
Ngoài ra, việc không ăn sau giờ ngọ cũng gọi là “trai”. “Giới” có tác dụng ngăn chặn điều sai trái và ngưng dứt các ác nghiệp.
Nói chung, trì giữ tám giới này giúp người thọ giới đóng lại tám điều ác, không khởi lên các lỗi lầm, đoạn trừ các bất thiện nghiệp và thực hành các thiện nghiệp. Đồng thời, giới này giúp ngăn chặn ba nghiệp thân – khẩu – ý tạo điều ác, mở ra con đường hướng đến đời sống xuất gia, chấm dứt vòng luân hồi sinh tử. Vì vậy, Bát Quan Trai Giới chính là một pháp môn vi diệu dẫn dắt hành giả bước vào con đường thánh thiện và là con đường tắt để tiến vào Phật đạo.
- Người tại gia nếu phát tâm thọ trì Bát Quan Trai Giới sẽ được hun đúc và nuôi dưỡng thiện căn xuất thế, vì thế giới này còn gọi là “Trưởng dưỡng luật nghi”.
- Bên cạnh đó, người thọ giới phải rời xa gia đình trong một ngày một đêm, thân cận Tam Bảo, sống trong môi trường thanh tịnh, nên giới này cũng được gọi là “Cận trú luật nghi”.
8 điều bát quan trai giới
Theo Tát Bà Đa Luận, Bát Quan Trai Giới bao gồm tám điều răn cấm. Trên thực tế, giới luật này nên được gọi là “Bát Giới Nhất Trai”
1. Không sát sinh
Không cố ý giết hại bất kỳ chúng sinh nào, dù là con người, động vật, côn trùng hay phá thai.
2.Không trộm cắp
Không lấy bất cứ tài vật nào không thuộc sở hữu của mình, dù chỉ là một cọng cỏ hay chiếc lá. Bất kỳ hình thức chiếm đoạt nào như lừa đảo, cướp giật, cưỡng đoạt cũng đều phạm vào tội trộm cắp.
3.Không dâm dục
Mọi hành vi liên quan đến sự hòa hợp giữa nam và nữ đều gọi là dâm. Khi thọ Bát Quan Trai Giới, ngay cả quan hệ vợ chồng chính đáng cũng cần phải kiêng giữ.
4.Không nói dối
Không nói lời sai sự thật, không gây chia rẽ, không ác khẩu mắng nhiếc làm tổn hại người khác.
5. Không uống rượu và các chất gây nghiện
Không uống rượu, không khuyến khích người khác uống, không lui tới quán rượu, không nghĩ đến việc uống rượu. (Rượu làm tâm trí mê muội, dẫn đến quả báo ngu si trong đời sau).
6. Không trang điểm, không ca hát, nhảy múa, không tham gia các trò giải trí
Bao gồm không dùng phấn son, nước hoa, dầu thơm, son môi, bông tai hay bất kỳ trang sức, y phục sặc sỡ nào. Cũng không được tham gia ca hát, khiêu vũ, đánh bạc hay các trò giải trí phù phiếm. Mục đích là để tránh tiếp xúc với trần cảnh hương và xúc giác đồng thời để đoạn trừ sự mê đắm với sắc và thanh, nhằm phòng ngừa ba nghiệp (thân – khẩu – ý) tạo lỗi lầm.
Hương thơm có thể khiến tâm trí mê đắm, âm nhạc và vũ điệu có thể làm con người mất chánh niệm, đều không thích hợp cho người tu hành. Vì vậy, y phục nên giữ sự giản dị, không mặc quần áo rực rỡ xa hoa, không dùng nước hoa hay phấn son trang điểm. Nhờ vậy, hành giả có thể nhiếp tâm giữ chánh niệm, xa rời sự tham đắm, từ đó hướng đến con đường thanh tịnh, viên mãn được chánh báo thân tâm và y báo quốc độ trang nghiêm.
7.Không nằm, ngồi giường cao rộng, sang trọng
Những chiếc giường quá êm ái, sang trọng có thể khiến tâm sinh hưởng thụ, dễ khởi tâm dâm dục, nên không thích hợp cho người tu tập.
“Không ngồi” có nghĩa là xa lìa sự dính mắc vào cảm giác tiếp xúc thoải mái (xúc trần)
Trong Kinh A-hàm có dạy:
“Giường dài hơn một thước sáu không gọi là cao, rộng hơn bốn thước không gọi là rộng, dài hơn tám thước không gọi là lớn. Nếu vượt quá kích thước này thì được gọi là giường cao rộng xa hoa.”
Tổ Ngẫu Ích Trí Húc trong Thập Giới Uy Nghi Lục Yếu có ghi:
“Chân giường cao chỉ một thước sáu tấc, khi ngồi xuống, chân không bị lơ lửng, nếu vượt quá mức này thì gọi là cao. Chỉ cần đủ chỗ xoay trở thân thể, nếu quá mức này thì gọi là rộng. Nếu vừa cao vừa rộng, thì gọi là giường cao rộng xa hoa.”
Mục đích của giới luật này là giữ tâm thanh đạm, tránh xa lối sống xa hoa hưởng thụ, thúc đẩy sự tinh tấn tu hành. Người thực hành đạo phải biết đơn giản hóa đời sống vật chất, không đắm nhiễm vào sự thoải mái của thân xác, từ đó có thể chuyển hóa thành tâm tinh tấn dõng mãnh, tương ưng với con đường Thánh đạo.
8.Không ăn phi thời (không ăn sau 12 giờ trưa)
Sau giờ ngọ (12 giờ trưa), chỉ được uống nước, không ăn thêm bất kỳ thức ăn nào khác.
Trong tám giới trên, năm giới đầu tiên thực chất chính là Ngũ Giới của cư sĩ tại gia, chỉ khác ở điểm giới “không tà dâm” (trong Ngũ Giới) được thay thế bằng giới “không dâm dục” (không quan hệ nam nữ dưới bất kỳ hình thức nào).
Vì khi thọ trì Bát Quan Trai Giới, không chỉ tránh tà dâm mà ngay cả quan hệ vợ chồng hợp pháp cũng bị cấm, nên người cư sĩ trì giới này được gọi là “Thanh Tịnh Ưu Bà Tắc, Ưu Bà Di” tức là nam nữ cư sĩ thanh tịnh.
Cách tu bát quan trai tại nhà
Thời Gian Thọ Trì
Bát Quan Trai Giới là giới luật được thọ trì trong một ngày một đêm. Thời gian phổ biến để thọ giới là vào sáu ngày trai trong tháng (lục trai nhật ), tức các ngày:
Mùng 8, 14, 15, 23, 29, 30 âm lịch.
(Đối với tháng thiếu, nếu không có ngày 30, có thể đổi sang ngày 28 hoặc 29).
Điều này dựa theo Kinh Ưu Bà Di Đà Xá Ca, trong đó Đức Phật đã tùy thuận hoàn cảnh cư sĩ tại gia. Vì phải lo mưu sinh nên không thể giữ tám giới mỗi ngày nên Ngài mới chế định mỗi tháng có sáu ngày chuyên trì Bát Quan Trai Giới.
Ngoài ra, Kinh Tứ Thiên Vương cũng giảng rằng vào sáu ngày trai, Tứ Thiên Vương sẽ cử sứ giả, các vị Thái tử, hoặc chính họ đích thân xuống nhân gian để tuần sát. Nếu thấy người đời bố thí, trì giới, hiếu dưỡng với cha mẹ quá ít, các vị thiên nhân sẽ buồn phiền; ngược lại, nếu thấy người bố thí, trì giới, hiếu thuận nhiều, họ sẽ hoan hỷ. Vì thế, Đức Phật dạy đệ tử nên trì trai giữ giới vào những ngày này.
Thực ra, không nhất thiết phải thọ Bát Quan Trai Giới vào lục trai nhật. Hành giả cũng có thể phát tâm thọ giới vào ngày vía chư Phật, Bồ Tát, ngày sinh nhật cha mẹ, thầy tổ, hoặc chính ngày sinh của bản thân. Ngày nay, để phù hợp với cuộc sống của giới công nhân, doanh nhân, đa số các chùa thường tổ chức thọ Bát Quan Trai Giới vào ngày Chủ nhật. Người muốn thọ giới chỉ cần đăng ký trước, đến chùa vào ngày quy định, thực hiện các bước như báo danh, an đơn, nghe giảng hướng dẫn, rồi bắt đầu hành trì giới pháp trong một ngày một đêm.
Nghi thức thọ bát quan trai giới tại nhà
Theo Tác phẩm “Thọ Bát Giới Chánh Phạm” do Đại sư Độc Thể biên soạn, nghi thức thọ giới gồm tám phần:
- Trải tọa cụ, cung thỉnh thầy
- Giảng giải về giới pháp
- Thỉnh Phật, Thánh chứng minh
- Sám hối nghiệp chướng
- Quy y Tam Bảo, tiếp nhận giới thể
- Tuyên đọc giới tướng
- Phát khởi đại nguyện
- Dặn dò, khuyến tấn giữ giới
Qua các bước trên, có thể thấy rằng việc thọ Bát Quan Trai Giới cần có thầy truyền giới để làm người chứng minh.
Tuy nhiên, trong Thành Thật Luận cũng dạy rằng:
“Nếu không có giới sư, hành giả có thể tự mình đối trước Phật, thành tâm khởi niệm và xưng lời:
‘Con, tên là… hôm nay xin phát nguyện thọ trì Bát Quan Trai Giới.’
Như vậy cũng có thể xem là thành tựu giới pháp.”
Y Phục Khi Thọ Giới
Người thọ Bát Quan Trai Giới nên mặc hải thanh và mạn y (nếu đã thọ giới).
Mặc dù Bát Quan Trai Giới là pháp xuất gia tạm thời do Đức Phật chế định, nhưng người thọ giới không mặc phước điền y mà chỉ khoác mạn y khi tụng kinh, niệm Phật, lễ Phật.
Lý do là vì hàng cư sĩ tại gia, dù nam hay nữ được Đức Phật dạy rằng nên tùy theo khả năng mà cúng dường Tam Bảo, nhưng bản thân không được thọ nhận sự cúng dường như người xuất gia. Vì cư sĩ không phải là “phước điền” của chúng sinh, nên không thể mặc phước điền y như chư Tăng.
Thời Gian Thọ Trì và Xả Giới
Nếu trong thời gian thọ Bát Quan Trai Giới một ngày một đêm, có người giữa chừng muốn xả giới, thì theo Tạp A-tì-đạt-ma Tỳ-ni Tỳ-bà-sa ( quyển 1) dạy:
“Nếu đã thọ trai giới, nhưng muốn xả giới thì không cần phải đến trước năm chúng (giới sư) để xả. Nếu khi muốn dùng thức ăn, chỉ cần nói đơn giản với một người khác, tức là giới pháp đã xả.”
Về thời gian thọ trì Bát Quan Trai Giới, có nhiều quan điểm khác nhau, chưa thống nhất. Có người vì hoàn cảnh không thể giữ đủ tám giới, nên chỉ thọ trì trai giới ban ngày hoặc chỉ thọ trì ban đêm.
Cũng có người muốn liên tục giữ giới hai ngày, ba ngày, thậm chí mười ngày. Vậy điều này có được phép không?
1.Theo Tạp A-tì-đạt-ma Tỳ-ni Tỳ-bà-sa quyển 1:
- Đức Phật quy định Bát Quan Trai Giới là giới pháp một ngày một đêm, nên không thể chia ra thọ trì riêng ngày hoặc đêm, cũng không thể vượt quá thời gian quy định.
- Nếu muốn tiếp tục trì giới, sau khi hoàn mãn một ngày một đêm, hành giả có thể phát nguyện thọ trì lại vào ngày kế tiếp.
- Như vậy, tùy vào khả năng của mỗi người, không cần cố định số ngày thọ trì.
Vậy giữa Bát Quan Trai Giới và Ngũ Giới, giới nào có công đức lớn hơn?
- Bát Quan Trai Giới: Thọ trì trong thời gian ngắn (một ngày một đêm) nhưng có nhiều giới điều nghiêm ngặt hơn.
- Ngũ Giới: Thọ trì suốt đời, tuy số giới ít hơn nhưng cần giữ liên tục, lâu dài.
Xét về công đức, cả hai đều quan trọng và có lợi ích riêng:
- Ngũ Giới giúp hành giả tu dưỡng đạo đức, xây dựng nền tảng căn bản của Phật tử tại gia.
- Bát Quan Trai Giới giúp thanh tịnh thân tâm, gieo duyên xuất gia, tạo phước báu lớn trong thời gian ngắn.
Vì thế, tùy hoàn cảnh và khả năng của mỗi người mà lựa chọn trì giới phù hợp để gieo trồng thiện căn trên con đường tu tập.
2. Trích Dẫn từ Đại Trí Độ Luận
“Nếu không có tâm rộng lớn, dù giữ giới trọn đời, cũng không bằng một ngày một đêm giữ giới với tâm rộng lớn. Ví như một kẻ nhát gan làm tướng, dù có chỉ huy binh lính suốt đời cũng không lập được công danh. Ngược lại, nếu là người anh hùng có ý chí mạnh mẽ, dẹp loạn trong chốc lát, thì công lao chỉ trong một ngày đã vang danh thiên hạ. Việc thọ trì Bát Quan Trai Giới cũng như thế.”
Từ đoạn kinh này có thể thấy rằng, việc giữ Bát Quan Trai Giới một ngày một đêm có sự thù thắng đặc biệt. Nếu có tâm chân thành, dũng mãnh thọ trì, thì công đức vô lượng, không cần quá bận tâm về thời gian dài ngắn. Điều quan trọng nhất chính là phát tâm rộng lớn để không phụ lòng giáo hóa từ bi của Đức Phật.
Ý nghĩa và công Đức Khi Thọ Trì Bát Quan Trai Giới
Công đức tu tập bát quan trai giới mang lại vô lượng công đức thù thắng. Dựa trên kinh điển, có thể tổng hợp thành các điểm sau:
Kinh Tăng Nhất A Hàm – Cao Tràng Phẩm nói:“Nếu có thiện nam tử, thiện nữ nhân phát tâm thọ trì Bát Quan Trai Giới, thì mọi mong cầu đều được thành tựu. Nếu muốn sanh lên cõi trời Tứ Thiên Vương thì cũng được toại nguyện. Nếu muốn chứng quả Thanh Văn, Duyên Giác, hay hướng đến Phật thừa, thì tất cả đều có thể đạt được.”
Tội chướng tiêu trừ
Kinh Ưu Bà Tắc Giới – Bát Giới Trai Phẩm chép:“Này thiện nam tử! Nếu có thể thanh tịnh quy y và thọ trì Bát Quan Trai Giới, thì tội Ngũ Nghịch, cũng như tất cả các tội khác đều được tiêu trừ.”
Tránh xa đường ác
Kinh Thập Thiện Giới dạy:“Nhờ công đức thọ trì Bát Quan Trai Giới, hành giả không đọa địa ngục, không đọa ngạ quỷ, không đọa súc sinh, không đọa A-tu-la. Nếu sinh làm người thì có chánh kiến, dễ phát tâm xuất gia, được chứng đắc Niết-bàn. Nếu sinh lên trời thì thường sanh vào cõi Phạm Thiên, gặp Phật ra đời, được thỉnh Phật chuyển Pháp luân.”
Vì vậy, Bát Quan Trai Giới còn được gọi là Tám Pháp Thù Thắng.
Tăng trưởng phước báu
Kinh Ưu Bà Di Đà Xá Ca chép:“Người trì trai giới sáu ngày mỗi tháng, phước đức rộng lớn như biển cả, không thể đo lường. Nếu có người giữ một ngày một đêm giới trai, thì phước báo ấy lại càng vô lượng vô biên.”
Đời sau được tôn quý
Kinh Phổ Đạt Vương kể rằng:“Vua Phổ Đạt thuở quá khứ chỉ là một đứa trẻ cầm lọng đi theo nhà vua, trong một ngày kia đã cùng nhà vua thọ trì trai giới, nghiêm trì chánh pháp, giữ tâm thanh tịnh, không phạm các điều ác. Nhờ nhân duyên này mà đời sau được sinh làm con vua, hưởng vinh hoa phú quý.”
Đạt được an lạc tối thượng
Kinh Ưu Bà Tắc Giới dạy:“Trong những ngày trai giới, không sát sinh, không gây tổn hại, không phạm tội lỗi. Nếu có thể thanh tịnh thọ trì Bát Quan Trai Giới, thì công đức thù thắng không thể nghĩ bàn, cuối cùng đạt được sự an lạc vô thượng.”
Cầu gì được nấy
Kinh Tăng Nhất A Hàm – Cao Tràng Phẩm nói:
“Nếu có thiện nam tử, thiện nữ nhân phát tâm thọ trì Bát Quan Trai Giới, thì mọi mong cầu đều được thành tựu. Nếu muốn sanh lên cõi trời Tứ Thiên Vương thì cũng được toại nguyện. Nếu muốn chứng quả Thanh Văn, Duyên Giác, hay hướng đến Phật thừa, thì tất cả đều có thể đạt được.”
Dù thời gian thọ trì Bát Quan Trai Giới chỉ trong một ngày một đêm, nhưng nếu giữ giới thanh tịnh, công đức vô lượng vô biên. Đặc biệt, đây là một phương tiện giúp hàng cư sĩ gieo nhân xuất thế, hướng đến giải thoát, không còn trôi lăn trong sinh tử luân hồi. Do đó, mỗi người nên phát tâm thọ trì giới pháp này, tinh tấn tu học, để sớm đạt đến con đường Bồ-tát đạo.
LỜI TÁC BẠCH CUỐI NGÀY THỌ BÁT QUAN TRAI
Nam mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.
Kính bạch Thầy, vị Minh Sư của chúng con,
Kính thưa Thầy! Hôm nay, trải qua một ngày một đêm thọ Bát Quan Trai Giới, sống theo giáo pháp của Đức Thế Tôn, giờ đây chúng con cung kính cúi đầu đảnh lễ và xin tác bạch trong giờ phút Thầy xả giới.
Chúng con, những Phật tử từ mọi miền đất nước và cả ngoài nước, đã hội tụ về Tu Viện XXX với tâm thành kính và lòng biết ơn vô hạn. Từ lâu, chúng con đã thọ Tam Quy Ngũ Giới để sống đúng với năm đức hạnh làm người, nhưng mãi đến hôm nay, nhờ duyên lành sâu dày, chúng con mới được cơ hội quý báu tham dự khóa tu học Thọ Bát Quan Trai Giới tại Tu Viện.
Trong không khí trang nghiêm, thanh tịnh, chúng con cảm nhận được sự an lạc và hạnh phúc vô biên. Đây là lần đầu tiên chúng con được chính vị Minh Sư đã tu chứng Giới, Định, Tuệ trực tiếp truyền giới, hướng dẫn từng oai nghi tế hạnh và giảng dạy các pháp hành đúng với chánh pháp nguyên thủy của Đức Phật.
Kính bạch Thầy,
Chúng con vô cùng xúc động trước lời khai thị của Thầy. Từng pháp âm vang lên như ánh sáng phá tan bóng tối vô minh, giúp chúng con hiểu rõ từng giới luật, từng ý nghĩa sâu sắc trong từng hành động. Thầy nhấn mạnh rằng:
- Giới luật là nền tảng đạo đức.
- Giới luật là cội gốc của Thiền định.
- Giới luật chính là bông trái của Trí tuệ.
Chúng con khắc ghi lời Thầy dạy, rằng: “Người Phật tử tại gia phải lấy năm giới làm đức hạnh sống; lấy bốn hòa làm chuẩn mực giao tiếp; lấy ba đức làm nòng cốt đoàn kết; và lấy tám giới làm con đường hướng đến giải thoát.”
Nhờ sự hướng dẫn tận tâm của Thầy, chúng con đã giữ gìn trọn vẹn các giới Bát Quan Trai.
Đặc biệt, chúng con thực hành:
- Bốn giới hòa hợp: Khẩu hòa, ý hòa, kiến hòa và giới hòa, để xây dựng tình đoàn kết trong ngôi nhà Chánh pháp.
- Ba đức: Nhẫn nhục, tùy thuận, bằng lòng, giúp thân tâm an lạc và buông xả.
- Ba hạnh: Hạnh ăn, hạnh ngủ, hạnh độc cư, giúp tâm không phóng dật, không tán loạn, dễ dàng nhiếp tâm và an trú trong hơi thở.
Trong ngày tu học này, chúng con còn được Thầy dạy cách thực hành các pháp hành:
- Định Chánh Niệm Tĩnh Giác.
- Định Niệm Hơi Thở.
- Định Vô Lậu.
- Định Sáng Suốt.
Thầy không chỉ giảng dạy mà còn tận tình hướng dẫn từng hành động cụ thể, từng bước đi, từng hơi thở, giúp chúng con thực hành chánh niệm trong từng việc làm nhỏ nhặt như quét sân, nấu cơm hay lặt rau. Những câu pháp như “Quán thân tâm vô thường”, “Quán thân tâm vô ngã” trở thành ánh sáng soi đường, giúp chúng con ly dục, xả tâm và sống tỉnh thức.
Kính bạch Thầy,
Nhờ sự dìu dắt ân cần của Thầy, chúng con hiểu rằng giải thoát không nằm ở sự cầu xin tha lực mà ở chính sự tự lực, nỗ lực điều phục thân tâm mình. Những xiềng xích mê tín từng trói buộc chúng con nay đã được tháo gỡ. Chúng con hiểu rõ đâu là luân hồi sinh tử, đâu là con đường giải thoát chân thật mà Đức Phật đã dạy.
Một ngày, một đêm Thọ Bát Quan Trai Giới không chỉ là thời gian tu tập, mà còn là bước khởi đầu để chúng con sống đúng với Thánh hạnh, để rèn luyện và chuyển hóa chính mình. Từ đây, chúng con nguyện sẽ tiếp tục giữ gìn tám giới, thực hành bốn pháp hành, và sống theo lời Phật dạy, để xây dựng đời sống an lạc, thanh tịnh và làm gương sáng cho mọi người xung quanh.
Kính bạch Thầy,
Những ân đức của Thầy không bút mực nào tả hết. Chúng con xin thành tâm đảnh lễ và nguyện sống trọn đời phụng sự Phật pháp, không phụ công ơn Thầy và chư Phật đã chỉ dạy.
Nam mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.
Kính bạch Thầy, chúng con xin hồi hướng công đức này đến tất cả chúng sinh.
Cầu mong mọi người đều trọn thành Phật đạo.
Câu hỏi thường gặp
Giải Thích Sự Khác Biệt Giữa Ăn Chay và Ăn Trai
Hòa thượng Mộng Tham giải đáp:
- Ăn chay nghĩa là không ăn mặn, tức là không ăn hành, hẹ, tỏi, nén, kiệu và không ăn thịt.
- Ăn trai không giống như vậy. “Trai” có nghĩa là quá Ngọ không ăn.
Khi thọ trì Bát Quan Trai Giới, chữ “trai” ở đây nghĩa là từ buổi tối trở đi không được ăn uống gì nữa. Không chỉ không ăn, mà ngay cả trái cây, trà nước, hay nước có màu sắc cũng không được uống. Tuy nhiên, nếu người nào có bệnh lâu ngày hoặc tuổi cao, có thể phương tiện mà uống sữa, uống nước đậu nành, hoặc các loại chất lỏng khác. Đây gọi là phương tiện để thích nghi.
Nếu chỉ thọ trì Bát Quan Trai Giới trong một ngày mà cũng muốn phương tiện suốt cả ngày, thì chi bằng không thọ giới còn hơn, vì giới này không thể tùy tiện phá bỏ.
Vì sao phải trì giới “quá ngọ không ăn”?
Chữ “trai” có nghĩa là “tề chỉnh”, tức là có sự phân định rõ ràng. Nguyên tắc này có lý do:
- Buổi sáng là bữa ăn của chư Thiên.
- Buổi trưa là bữa ăn của Phật, Bồ Tát và chư Tăng.
- Buổi tối là bữa ăn của quỷ thần.
Khi thọ trì Bát Quan Trai Giới, sau giờ ngọ (tức là sau 12 giờ trưa), hành giả không được ăn bất kỳ thực phẩm nào, cũng không được uống sữa, nước trà hay các loại nước có màu, chỉ được phép uống nước trắng. Tuy nhiên, nếu bị bệnh và cần dùng thuốc để trị liệu, thì đây là trường hợp đặc biệt được cho phép. Một số loại dược phẩm có thể vừa là thuốc vừa là thực phẩm, nhưng nếu xem đó là thực phẩm để ăn uống thì chắc chắn không được. Ngược lại, nếu thực sự cần dùng để chữa bệnh, thì không phạm giới.
Đức Phật đã dạy trong kinh rằng: “Cần đặc biệt thương xót người bệnh, đồng thời phải chú ý đến sức khỏe của chính mình.” Do đó, nếu cần dùng thuốc để chữa bệnh thì không sao. Ví dụ, nếu hôm nay bị cảm lạnh, có thể uống nước gừng để trị bệnh. Nhưng nếu không bị bệnh mà chỉ vì thích uống nước gừng rồi viện cớ “đây là thuốc”, thì như vậy là không đúng.
Vì sao có giới “quá ngọ không ăn”?
Khi Đức Phật còn tại thế, chư Tăng mỗi ngày đều đi khất thực. Nhưng nếu đi khất thực cả ngày thì sẽ ảnh hưởng đến thời gian tu tập. Do đó, Tăng đoàn chỉ khất thực từ sáng đến giờ ngọ, sau đó thì lên núi nhập thất hành trì, không còn đi khất thực hay ăn uống nữa.
Nếu buổi trưa đã ăn rồi mà buổi chiều và buổi tối còn tiếp tục ăn, thì sẽ làm chậm trễ việc tu hành. Ngày nay, nhiều người chưa thật sự thấu hiểu đạo lý “thân người khó được, vô thường nhanh chóng”. Nếu chúng ta thực sự hiểu điều đó, chúng ta sẽ không dành quá nhiều thời gian cho việc nấu ăn và ăn uống. Các Thầy đã từng giảng rằng: “Mọi việc trong đời đều có thể trở thành tu hành, ngay cả việc nấu ăn hay ăn uống cũng có thể là tu hành.” Nếu chúng ta
có trí huệ cao, biết chuyển hóa tâm niệm, thì ngay cả khi nấu ăn, ăn uống, con vẫn có thể duy trì công phu tu tập.
Nhưng nếu chưa đạt đến cảnh giới đó, thì việc tu hành và việc ăn uống sẽ là hai chuyện riêng biệt. Cả ngày chỉ lo nấu ăn, lo ăn uống, vậy thì thời gian đâu mà tu?
Thứ hai, nếu ăn sau giờ ngọ, đặc biệt là vào buổi tối, thì sẽ dễ khiến tâm trí mê muội, sinh ra buồn ngủ. Khi ăn no vào buổi tối, cơ thể trở nên nặng nề, dễ dàng chìm vào giấc ngủ, rồi ngủ một mạch đến sáng, vô tình làm lỡ mất thời gian tu tập.
Chính vì muốn tránh những điều này mà Đức Phật đã chế định ra giới “quá ngọ không ăn”.
Tu bát quan trai có được tắm không?
Khi đã phát nguyện giữ giới, buổi tối nên hạn chế tắm gội. Vì sao? Vì trên thân chúng ta có vô số vi sinh vật nhỏ bé mà mắt thường không nhìn thấy. Bất kỳ sinh vật nào cũng có những loài vi trùng, vi khuẩn sống cùng. Khi tắm, có thể vô tình làm tổn hại đến những sinh linh nhỏ bé ấy.
Thông thường, khi thọ Bát Quan Trai Giới, hành giả nên tắm gội sạch sẽ vào buổi sáng, thay y phục tinh khiết, rồi mới đến đạo tràng để thọ giới. Tuy nhiên, nếu không tắm thì không ngủ được, thì có thể tắm. Vì những vi sinh vật này quá nhỏ và chúng ta không cố ý sát hại, nên không phạm giới. Nhưng nếu muốn trì giới được viên mãn hơn, thì có thể cố gắng nhẫn nại một ngày để thực hành trọn vẹn.
Thọ Bát Quan Trai Giới có được dùng điện thoại không?
Trong thời đại ngày nay, khi công nghệ ngày càng phát triển, việc giữ gìn tâm thanh tịnh trong ngày thọ Bát Quan Trai Giới gặp không ít thử thách. Nhiều người thắc mắc: “Thọ Bát Quan Trai Giới có được sử dụng điện thoại không?”
Thực ra, trong tám giới của Bát Quan Trai Giới không có điều nào cấm trực tiếp việc dùng điện thoại. Tuy nhiên, nếu xét theo tinh thần của giới luật, thì việc lướt điện thoại có thể ảnh hưởng đến sự thanh tịnh của tâm và làm gián đoạn sự tu tập.
- Giới thứ bảy: Không xem ca múa, không nghe nhạc, không trang điểm
→ Nếu dùng điện thoại để giải trí, xem phim, nghe nhạc, lướt mạng xã hội… thì có thể phạm vào giới này. - Giới thứ tám: Không nằm giường cao rộng, không hưởng thụ xa hoa
→ Nếu dùng điện thoại để giải trí quá mức, say mê mạng xã hội, thì cũng có thể xem là một hình thức hưởng thụ, làm tâm xao động.
Có nên thêm “giới không lướt điện thoại” vào Bát Quan Trai Giới không?
Trong thời hiện đại, có người đề nghị thêm điều thứ chín: “Không lướt điện thoại” vào Bát Quan Trai Giới. Điều này không phải là giới luật chính thức, nhưng lại là một lời nhắc nhở quan trọng.
Giữ Bát Quan Trai Giới là để tịnh hóa thân tâm, giảm bớt những tác nhân gây phiền não. Nếu không thực sự cần thiết, nên hạn chế dùng điện thoại để tránh làm tâm xao động. Thay vào đó, nên tận dụng thời gian để tụng kinh, niệm Phật, thiền định, nghe pháp, giúp thân tâm thanh tịnh hơn.
Nếu cần sử dụng điện thoại, hãy dùng một cách có chánh niệm, chỉ để nghe pháp thoại, đọc kinh, hoặc liên lạc trong trường hợp cần thiết. Tốt nhất trong một ngày thọ giới, nên đặt điện thoại sang một bên, để có một ngày tu tập thật trọn vẹn. A Di Đà Phật !
Xem thêm các bài viết Phật Pháp liên quan khác:
- 3 Điều Quan Trọng Nhất Trong Kinh Địa Tạng
- Có nên tụng kinh địa tạng ở nhà? người bắt đầu học Phật nên biết!
- Có nên cúng vong thai nhi trong nhà không? Cần lưu ý những điều gì?
- Cách quy y và phát nguyện với Bồ Tát Địa Tạng
- 4 đại nguyện của Địa Tạng Vương Bồ Tát. Phật Tử nên biết.
- Lợi Ích Của Việc Thỉnh Đài Tụng Kinh Địa Tạng Trong Gia Đình.
- Người tu hành tại gia nên đọc nhiều “Phẩm Phổ Môn” và “Kinh Địa Tạng”
- Mười Lợi Ích Lớn của Pháp Môn Địa Tạng Bồ Tát
- Niệm nam mô địa tạng vương bồ tát có ý nghĩa gì ? Những lợi ích câu niệm này mà nhiều người chưa biết
- Sự khác biệt giữa Địa Tạng Vương Bồ Tát và Mục Kiền Liên Bồ Tát.